Jak możemy Ci pomóc?

Dochodzenie roszczeń pienię...

Dochodzenie roszczeń pieniężnych na terytorium Unii Europejskiej

Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej i tzw. „otwarcie granic” mocą porozumienia z Schengen..


Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej i tzw. „otwarcie granic” mocą porozumienia z Schengen stały się składnikiem dynamicznego rozwoju wielu działalności w naszym kraju, w tym m.in. transportowych oraz spedycyjnych. Obecnie przyjmuje się nawet, iż polska branża transportowa pod względem wielkości taboru jest na drugim miejscu w Europie. Nic zatem dziwnego, że kontrahentami polskich przedsiębiorców bardzo często są spółki zagraniczne. Nierzadko zdarza się jednak, że europejski partner unika płatności, do której mocą zawartej umowy został zobowiązany. Powstaje pytanie, w jaki sposób dochodzić swoich roszczeń na terytorium Unii Europejskiej?

Polski wierzyciel, w obawie przed poniesieniem nadmiernych kosztów związanych z postępowaniem sądowym oraz przyszłą egzekucją na terytorium Unii Europejskiej, najczęściej próbuje zmusić swojego kontrahenta do spełniania świadczenia za pomocą wezwań do zapłaty, co zazwyczaj bywa bezskuteczne. Długie wyczekiwanie na dobrowolną zapłatę nieuregulowanej faktury VAT w skrajnych przypadkach prowadzić może nawet do przedawnienia roszczenia.

Wśród dość szerokiego wachlarza możliwości dochodzenia swoich praw na drodze sądowej, tak w Polsce, jak i w obrębie innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, jest wniesienie pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty. Istotne w tym zakresie jest Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (zwane dalej Rozporządzeniem) z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. L 399 z 30.12.2006, str. 1). Rozporządzenie to stosuje się w sprawach cywilnych (z wyłączeniem katalogu spraw wymienionych w art. 2 ust. 1 i 2) oraz handlowych o charakterze transgranicznym, czyli takich, w których przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę. Przez „państwo członkowskie” rozumiemy wszystkie państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej, z wyjątkiem Danii.

Omawiane postępowanie niekoniecznie musi odbywać się przed sądem w kraju, w którym pozwany prowadzi swoją działalność (w przypadku osób fizycznych) lub w którym ma swoją siedzibę (jeżeli kontrahentem jest spółka). W przypadku umów transportowych, bądź spedycyjnych wielokrotnie sądem właściwym miejscowo do złożenia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty może być sąd polski. Stanie się tak, jeżeli miejscem wykonania zobowiązania było, bądź miało być terytorium Polski [art. 5 pkt 1 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. L 12 z dnia 16 stycznia 2001 r.)].

Jeśli pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty został wniesiony poprawnie (tj. spełnia warunki określone w Rozporządzeniu oraz wpłynął do właściwego sądu), a przy tym nie posiada braków formalnych, zwykle w terminie 30 dni od dnia dostarczenia sąd wydaje europejski nakaz zapłaty. Tak jak w polskim postępowaniu cywilnym, tak i w jurysdykcji europejskiej sam nakaz nie stanowi jeszcze tytułu egzekucyjnego. Pozwany może bowiem w terminie 30 dni od dnia doręczenia europejskiego nakazu zapłaty złożyć sprzeciw. Zgodnie z art. 17 ust. 1 Rozporządzenia w przypadku wniesienia sprzeciwu w terminie określonym w art. 16 ust. 2 dalsze postępowanie odbywa się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim wydania zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne, chyba że powód wyraźnie zażądał w takim przypadku zakończenia postępowania.

Niewniesienie sprzeciwu przez pozwanego w terminie powoduje niezwłoczne wydanie stwierdzenia wykonalności przez sąd wydania. Wówczas dopiero mamy tytuł, który pozwala na wszczęcie egzekucji na terytorium państwa członkowskiego, w którym dłużnik prowadzi działalność, bądź posiada swoją siedzibę. To niewątpliwa zaleta europejskiego postępowania nakazowego.

Art. 19 Rozporządzenia uchyla nadto obowiązek uzyskania exequatur. Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim wydania, jest uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny, jest wykonywany na takich samych warunkach jak wykonalne orzeczenie wydane w państwie członkowskim wykonania.

Łukasz Putz

Asystent prawny Kancelarii BCSP